معنی لغات حقوقی ( ج )

 معنی لغات حقوقی (ج)

جاعل:
در جعاله ملتزم را جاعل و طرف را عامل و اجرت را جعل می‌گویند. (ماده ۵۶۲ قانون مدنی)

جانباز:
عنوان ایثارگرانی است که در جریان تکوین و شکوفایی انقلاب اسلامی و حفظ و حراست از دستاوردهای ارزشمند آن از تعرض و تجاوز عوامل داخلی و خارجی یا هرگونه حوادث مستقیم ناشی از آن‌ها و طول جنگ تحمیلی به اختلالات و نقصان‌های عارضی جسمی و روانی دچار شده یا بشوند و درنتیجه درروند زندگی فردی و اجتماعی با محدودیت‌هایی مواجه می‌باشند. (بند ب ماده ۲ از قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب ۳۱/۳/۱۳۷۴)

جانباز ازکارافتاده کلی:
که به تشخیص مراجع صالحه (بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی یا مراجع ذی‌صلاح نیروهای مسلح) ازکارافتاده کلی شناخته‌شده و قادر به کار نباشند. (بند هـ ماده ۲ از قانون تسهیلات استخدامی و اجتماعی جانبازان انقلاب اسلامی مصوب ۳۱/۳/۱۳۷۴).

جانبازان:
کسانی هستند که بر اساس گواهی بنیاد مستضعفان و امور جانبازان درراه به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن حداقل به میزان ده درصد (۱۰ درصد) جانباز شناخته‌شده‌اند. (بند ج تبصره ۱ ماده ۱ از قانون نحوه واگذاری سهام دولتی و متعلق به دولت به ایثارگران و کارگران مصوب ۱۲/۵/۱۳۷۳)

جایفه:
جراحتی که با هر وسیله و از هر راه به درون بدن انسان برسد. (از بند الف ماده ۱۸۸ از قانون مجازات اسلامی مصوب ۲۴/۹/۱۳۶۱)

جبهه:
منظور از جبهه مندرج در قانون منطقه‌ای است که یگانی درگیری مستقیم و سریع رزمی داشته یا مأموریت آن را دریافت کرده باشد. (تبصره ماده ۴۴ قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۸/۵/۱۳۷۱)

جرائم خاص نیروهای نظامی و انتظامی:
منظور از جرائم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی بزه‌هایی است که اعضای نیروهای مسلح در ارتباط با وظایف و مسئولیت‌های نظامی و انتظامی که طبق قانون و مقررات به عهده آنان است مرتکب گردند. (تبصره ۱ ماده ۱ قانون دادرسی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۲/۲/۱۳۶۴)

جرائم مالی، اداری:
جرائم مالی اداری عبارت است از:
۱- ارتشا. ۲- اختلاس.۳- سرقت اموال دولتی یا سوءاستفاده از آن‌ها. ۴- حیف‌ومیل اموال عمومی.۵- گرفتن وجوهی غیر ازآنچه در قوانین و مقررات تعیین‌شده است. ۶- جعل عناوین رسمی و سوءاستفاده از آن‌ها. ۷- جعل اسناد رسمی یا دولتی یا استفاده از آن‌ها با علم و آگاهی. ۸- افشای اسناد محرمانه اداری. ۹- دادن گزارش خلاف واقع در امور اداری با علم و آگاهی یا صدور گواهی خلاف واقع. ۱۰- خودداری از تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آن‌ها رادارند یا تسلیم مدارک به اشخاصی که حق دریافت آن‌ها را ندارند. ۱۱- تهمت و افترا و شهادت کذب نسبت به سایر مستخدمین. (ماده ۱۶ قانون بازسازی نیروی انسانی وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت مصوب ۵/۷/۱۳۶۰

جرائم مربوط به وظایف خاص نظامی:
منظور از جرائم مربوط به وظایف خاص نظامی جرائمی است که افسران و درجه‌داران و افراد و کارمندان وزارت دفاع و ارتش به سبب خدمت در سازمان یا واحد نظامی مربوط مرتکب شده باشند. (تبصره لایحه قانونی الحاق یک تبصره به ماده‌واحده قانون اعاده صلاحیت مراجع قضایی دادگستری مصوب ۳/۹/۱۳۵۸ شورای انقلاب)

جرائم مشهود:
جرم در موارد زیر مشهود محسوب می‌شود:
۱- جرمی که در مرئی و منظر ضابطین دادگستری واقع‌شده یا بلافاصله مأموران یادشده در محل وقوع جرم حضور یافته یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند. ۲- درصورتی‌که دو نفر یا بیش‌تر که ناظر وقوع جرم بوده‌اند و یا مجنی علیه بلافاصله پس از وقوع جرم شخص معینی را مرتکب جرم معرفی نماید. ۳- بلافاصله پس از وقوع جرم علائم و آثار واضحِ یا اسباب و دلایل جرم در تصرف متهم یافت گردد یا تعلق اسباب و دلایل یادشده به متهم محرز شود. ۴- درصورتی‌که متهم بلافاصله پس از وقوع جرم قصد فرار داشته یا در حال فرار یا فوری پس‌ازآن دستگیر شود. ۵- در مواردی که صاحب‌خانه بلافاصله پس از وقوع جرم ورود مأمورین را به خانه خود تقاضا نماید. ۶- وقتی‌که متهم ولگرد باشد. (ماده ۲۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب مصوب ۲۸/۰۶/۱۳۷۸)

جرم:
هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین‌شده باشد جرم محسوب می‌شود. (ماده ۲ لایحه مجازات اسلامی مصوب ۷/۹/۱۳۷۰ مجمع تشخیص مصلحت نظام)

جرم مطبوعاتی:
جرم مطبوعاتی عبارت است از توهین و افترا به‌وسیله روزنامه یا مجله یا نشریه ازلحاظ ارتباط با مقام یا شغل رسمی یا رویه اداری یا اجتماعی یا سیاسی به شخص یا اشخاص. (از ماده ۳۰ لایحه قانونی مطبوعات مصوب ۱۰/۵/۱۳۳۴)

جزاهای تبعی:
جزاهای تبعی از قرار ذیل است:
۱- محرومیت از حقوق اجتماعی. ۲- ممنوعیت از اقامت در محل مخصوص. ۳- اقامت اجباری در محل مخصوص. (ماده‌واحده قانون اصلاح ماده ۱۹ قانون مجازات عمومی مصوب ۲۳/۱۲/۱۳۱۲)

جزای نقدی ثابت:
جزای نقدی مذکور در این قانون جانشین غرامت و مجازات نقدی و جریمه نقدی و سایر اصطلاحات و عباراتی می‌شود که در قوانین جزایی به این منظور به‌کاربرده شده است جزای نقدی ممکن است ثابت یا نسبی باشد. مبلغ یا حداقل و اکثر جزای نقدی ثابت در قانون تعیین می‌شود. (از ماده ۱۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۷/۳/۱۳۵۲)

جزای نقدی نسبی:
جزای نقدی نسبی آن است که میزان آن بر اساس واحد یا مبنای خاص قانونی احتساب می‌گردد. (از ماده ۱۳ قانون مجازات عمومی مصوب ۷/۳/۱۳۵۲)

جعاله:
جعاله عبارت است از التزام شخصی به ادا اجرت معلوم در مقابل عملی اعم از این‌که طرف معین باشد یا غیر معین. (ماده ۵۶۱ قانون مدنی)

جعل:
در جعاله ملتزم را جاعل و طرف را عامل و اجرت را جعل می‌گویند. (ماده ۵۶۲ قانون مدنی)

جعل و تزویر:
جعل و تزویر عبارت‌اند از:
ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تأخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر یا به کار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر این‌ها به‌قصد تقلب. (ماده ۵۲۳ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات بازدارنده)، مصوب ۲/۳/۱۳۷۵)

جمع دار:
جمع دار مأموری است که به‌موجب مقررات با موافقت ذی‌حساب به‌حکم وزارتخانه یا مؤسسه مربوط مسئولیت تحویل و تحول و نگاهداری وجوه و نقدینه‌ها و سپرده‌ها و اوراق بهادار و اموال وزارتخانه یا مؤسسه کلاً یا بعضاً به عهده او واگذار می‌شود. (ماده ۲۵ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۵/۱۰/۱۳۴۹)

جمع درآمد:
منظور از جمع درآمد مذکور در این ماده عبارت است از مانده درآمد ناشی از فعالیت‌های موضوع منابع مختلف مشمول مالیات پس از کسر زیان‌های حاصل از منابع غیر معاف. (تبصره ۴ ماده ۱۰۵ از قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۳/۱۲/۱۳۶۶)

جمعیت هلال‌احمر:
جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران (جمعیت سابق شیر و خورشید سرخ ایران) که در این اساسنامه جمعیت نامیده می‌شود مؤسسه‌ای خیریه، غیرانتفاعی و دارای شخصیت حقوقی مستقل است. جمعیت، به کلیه تعهدات و قراردادهای بین‌المللی مربوط به اهداف و وظایف جمعیت‌های هلال‌احمر و صلیب سرخ و نیز مقررات اتحادیه جمعیت‌های صلیب سرخ و هلال‌احمر که با قانون اساسی و سایر قوانین جمهوری اسلامی ایران مغایرت نداشته باشد پایبند بوده و در مسائل امدادی و بهداشتی و درمانی برون‌مرزی وامدادی درون‌مرزی و تعهدات مربوطه طبق این اساسنامه عمل می‌کند. (ماده ۱ قانون اساسنامه جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران مصوب ۸/۲/۱۳۶۷)

جمهوری اسلامی:
جمهوری اسلامی نظامی است بر پایه ایمان به:
۱- خدای یکتا (لااله‌الاالله) و اختصاص حاکمیت و تشریع به او و لزوم تسلیم در برابر امر او. ۲- وحی الهی و نقش بنیادی آن در بیان قوانین. ۳- معاد و نقش سازنده آن در سیر تکامل انسان به‌سوی خدا. ۴- عدل خدا در خلقت و تشریع. ۵- امامت و رهبری مستمر و نقش اساسی آن در تداوم انقلاب اسلامی. ۶- کرامت و ارزش والای انسان و آزادی توأم با مسئولیت او در برابر خدا که از راه:
الف) اجتهاد مستمر فقهای جامع‌الشرایط بر اساس کتاب و سنت معصومین سلام اله علیهم اجمعین، ب) استفاده از علوم و فنون و تجارب پیشرفته بشری و تلاش در پیشبرد آن‌ها، ج) نفی هرگونه ستمگری و ستم‌کشی و سلطه‌پذیری. قسط و عدل و استقلال سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی و همبستگی ملی را تأمین می‌کند. (اصل دوم قانون اساسی)

جنایت:
جنایت عبارت از جرمی است که جزای آن ترهیبی و ترذیلی باهم است یا فقط ترذیلی است (رجوع به قانون مجازات) (ماده ۱۸۲ قوانین موقتی محاکمات جزایی (آیین دادرسی کیفری) مصوب ۳۰/۵/۱۲۹۱)

جنحه:
جنحه عبارت از جرمی است که جزای آن موافق قانون مجازات تأدیبی است. (ماده ۱۸۳ قوانین موقتی محاکمات جزایی (آیین دادرسی کیفری) مصوب ۳۰/۵/۱۲۹۱)

جنگل طبیعی:
جنگل یا مرتع یا بیشه طبیعی عبارت از جنگل یا مرتع یا بیشه‌ای است که به‌وسیله اشخاص ایجاد نشده باشد. (بند ۱ ماده ۱ قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها و مراتع مصوب ۲۵/۰۵/۱۳۴۶)

جنگل و بیشه طبیعی:
جنگل یا بیشه طبیعی به مجتمعی اطلاق می‌شود متشکل از عرصه و هوایی و مرکب از موجودات زنده از منشأ نباتی (درخت، درختچه، بوته، نهال، علف، خزه) و حیوانی صرف‌نظر از درجه تکامل آن‌که دست بشر در ایجاد و پرورش آن دخیل نبوده باشد. (ماده ۱ قانون نحوه واگذاری و احیا اراضی در حکومت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۵/۶/۱۳۵۸ شورای انقلاب)

جهاد دانشگاهی:
جهاد دانشگاهی نهادی انقلابی و برخاسته از انقلاب فرهنگی است که در جهت تحقق بخشیدن به اهداف انقلاب فرهنگی در چارچوب وظایف تعیین‌شده زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کند. (ماده ۱ اساسنامه جهاد دانشگاهی مصوب ۵/۷/۱۳۶۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی)