وظایف دیوان عدالت اداری

در طی سالیان متمادی ، اصولا دولت برای اعمالی که انجام می داد ، به شهروندان پاسخگو نبود . به همین علت ، اگر هم از طریق اعمال دولت یا کارمندان دولت خساراتی به شهروندان وارد می شد ، دولت خود را مجبور به جبران خسارت نمی دید . اما اکنون ، چنین امری قابل پذیرش نیست. به همین مناسبت ، براساس قانون اساسی ، مرجع اختصاصی جهت رسیدگی به اعتراضات شهروندان از دولت به نام ” دیوان عدالت اداری ” زیر مجموعه قوه قضاییه تشکیل شده است که بر اساس ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری ، صلاحیت و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری مشخص شده است . به همین منظور ، در این مقاله به بررسی وظایف دیوان عدالت اداری خواهیم پرداخت.

رسیدگی به اعتراضات از تصمیمات و اقدامات دولت و ماموران دولتی
بند اول از ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری ، رسیدگی به شکایات ، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی (شهروندان ) و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی ( مانند شرکت های خصوصی ) از تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی از جمله وزارتخانه ها و سازمان ها و مؤسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تأمین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و مؤسسات وابسته به آنها را جزء وظایف دیوان عدالت داری محسوب نموده است . علاوه بر این ، تصمیمات و اقدامات مأموران یا کارمندان این واحدها در امور راجع به وظایف آنها نیز در صلاحیت دیوان عدالت اداری است و می توان در این خصوص اقدام به پیگیری شکایت در دیوان عدالت اداری نمود .

رسیدگی به اعتراضات از آراء مراجع شبه قضایی
به مراجعی که زیر مجموعه قوه مجریه تشکیل می شوند و در مواردی حکم صادر می کنند ” مراجع شبه قضایی ” گفته می شود . در صورتی که این مراجع و هیات ها آرائی صادر کنند و اشخاص نسبت به آنها اعتراضی داشته باشند ، می توانند به دیوان عدالت اداری اعتراض نمایند . به موجب بند دوم ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری ، رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آراء و تصمیمات قطعی مراجع شبه قضایی همچون هیأت های رسیدگی به تخلفات اداری ، کمیسیون‌های مالیاتی ، هیأت حل اختلاف کارگر و کارفرما ، کمیسیون موضوع ماده ۱۰۰ قانون شهرداری ها از جمله وظایف دیوان عدالت اداری است . مهلت اعتراض به آراء مراجع شبه قضایی برای اشخاص ساکن ایران سه ماه از تاریخ ابلاغ رای است .

رسیدگی به شکایات استخدامی علیه دولت
علاوه بر موراد مذکور ، دیوان عدالت اداری مرجعی عام برای رسیدگی به شکایات استخدامی علیه دولت است . به موجب بند سوم ماده ۱۰ قانون دیوان عدالت اداری ، رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و مؤسسات مذکور در بند ۱ ماده ۱۰ ، از حیث تضییع حقوق استخدامی شان ، در صلاحیت دیوان عدالت اداری است .

رسیدگی به اعتراضات از مقررات دولتی
به موجب ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری ، رسیدگی به اعتراضات اشخاص حقیقی و حقوقی از مقرراتی که دولت تصویب کرده است در صلاحیت دیوان عدالت اداری است . بنابراین ماده ، ” رسیدگی به شکایات ، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین‌ نامه ‌ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری ‌ها و مؤسسات عمومی غیر دولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود ، جزء وظایف دیوان عدالت اداری است و هر شخصی می تواند ابطال مقررات دولتی مغایر با شرع یا قانون را از دیوان عدالت اداری بخواهد .