مرخصی استعلاجی در قانون کار

حقوق کار به عنوان تنظیم بخش روابط کار ، واجد تضمینات مهمی در راستای حمایت از حقوق کارگران می باشد که یکی از مهم ترین این حمایت ها ، در مواردی است کهمشمولان قانون کار به لحاظ جسمی یا ذهنی با بیماری مواجه شده و قدرت کار کردن به نحو مطلوب را از دست داده باشد که البته این بیماری می تواند بیماری ناشی از کار بوده و یا به صورت عادی به آن مبتلا شده باشد .

مرخصی استعلاجی در قانون کار

علاوه بر پیش بینی مرخصی استعلاجی در قانون مدیریت خدمات کشوری که ناظر بر کارمندان شاغل در بخش دولتی است ، کارمندان و کارگران مشمول قانون کار نیز در مواقع بیماری می توانند از مرخصی استعلاجی استفاده کنند . همانگونه که از نام مرخصی استعلاجی بر می آید ، مفهوم مرخصی استعلاجی ناظر بر مرخصی است که در مواقع بیماری گرفته می شود تا در طول مدت آن ، شخص بیمار بتواند نیرو و توان خود را که در اثر بیماری از بین رفته است را مجددا باز یابد .

بنابر آنچه گفته شد ، مرخصی استعلاجی با مرخصی استحقاقی که به ازای هر سال یک ماه به مشمولان قانون کار تعلق می گیرد تفاوت داشته و با مرخصی بدون حقوق نیز که اصولا در مواقع غیر بیماری مورد توجه قرار می گیرد ، تفاوت دارد .

پرداخت غرامت دستمزد (حقوق مرخصی استعلاجی) به عهده کارفرما نیست و فقط به عهده سازمان تامین اجتماعی است ,مگر در سازمانهایی که کارفرما خودش داوطلبانه نسبت به پرداخت مبلغی (برای کمک به کارکنان) پرداخت نماید. ( منبع: دینا )

نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی

• ارائه اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر به شعبه سازمان تامین اجتماعی
• تایید گواهی پزشکی بر اساس مدت استراحت بیمه شده توسط مراجع مربوطه
• تایید پزشک معتمد سازمان برای مرخصی بیش از ۱۵ روز تا ۶۰ روز
• تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی برای مرخصی های بیشتر از ۶۰ روز

نحوه گرفتن مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی

ارایه مدارک زیر الزامی است:

دفترچه درمانی
گواهی استراحت پزشکی بیمه شده با مهر و امضاء پزشک معالج
گواهی کارفرما مبنی براین که در تاریخ اعلام بیماری ، بیمه شده مشغول به کار ( یا درمرخصی استحقاقی ) بوده ، درمدت بیماری مشغول به کار نبوده و مزد و حقوق دریافت نکرده است .
تائیدیه مراجع پزشکی سازمان

نحوه پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی

بیمه شدگانی که شرایط فوق را داشته باشند برای دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری باید :

گواهی پزشکی خود را به شعبه تامین اجتماعی ارائه کنند.
گواهی پزشکی بر حسب مدت استراحت بیمه شده توسط مراجع مربوطه تایید می شوند.
چنانچه مدت استراحت بیمه شده در هر نوبت از ٧ روز بیشتر نباشد یا در طول سال ١۵ روز یا کمتر باشد تایید آن توسط پزشک معالج کافی خواهد بود و در صورتی که مدت استراحت بیش از ١۵ روز در سال و کمتر از ۶٠روز باشد، باید به تایید پزشک معتمد سازمان برسد.
در صورتی که مدت استراحت بیمه شده از ۶٠روز و بیشتر درسال باشد، باید به تایید شورای پزشکی تامین اجتماعی برسد.
میزان غرامت دستمزد ایام بیماری بیمه شدگان بر اساس آخرین مزد یا حقوق روزانه آنان پیش از وقوع بیماری محاسبه می شود.
برای دریافت این نوع غرامت بیمه شده باید اصل دفترچه درمانی و گواهی پزشکی معتبر را به شعبه سازمان تامین اجتماعی ارائه کند.( منبع:بید برگ )

میزان حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی

میزان غرامت دستمزد پرداختی به بیمه شدگانی که مرخصی استعلاجی دارند،در صورت داشتن همسر یا فرزند یا پدر و مادری که تحت تکلف آن ها باشد،سه چهارم آخرین دستمزد و در صورت نداشتن افراد تحت تکفل،معادل دو سوم آخرین دستمزد دریافتی است.
با این حال ، اگر بیمه شده فاقد افراد تحت تکفل، به هزینه سازمان تامین اجتماعی،در بیمارستان بستری شود،میزان غرامت دستمزد نصف آخرین دستمزد دریافتی وی خواهد بود‌. در محاسبه آخرین دستمزد دریافتی بیمه شده،لیست های بیمه و حق بیمه پرداختی به سازمان تامین اجتماعی ملاک است و فرد نمی تواند به استناد لیست یا فیش حقوقی خود مبلغ بیشتری را مطالبه کند. ( منبع:محاسبان خبره )

نحوه ثبت مرخصی استعلاجی در لیست بیمه

مرخصی استعلاجی در دو صورت به کارگران تعلق می گیرد.

نخست، زمانی که کارگر به دلیل کار یا حوادث ناشی از آن دچار سانحه و بیماری می شود و دوم، زمانی که کارگر به دلیل ابتلا به بیماری غیرمرتبط با کار، باید تا بهبودی کامل استراحت کند.

بیمه شده در صورت بیماری یا سانحه ناشی از کار یا غیر آن، می تواند مرخصی استعلاجی بگیرد و در ایام مرخصی استعلاجی، مستحق دریافت غرامت دستمزد ایام بیماری خواهد بود. پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، طبق ضوابط، بر عهده سازمان تأمین اجتماعی است و مدت مرخصی استعلاجی، جزو سوابق بیمه فرد منظور می شود. با این حال، طبق ماده ۶۶ قانون تأمین اجتماعی «در صورتی که ثابت شود وقوع حادثه مستقیماً ناشی از عدم رعایت مقررات حفاظت فنی و بروز بیماری ناشی از عدم رعایت مقررات  بهداشتی و احتیاط لازم از طرف کارفرما یا نمایندگان او بوده، سازمان هزینه های مربوط به معالجه و غرامات و مستمری ها و غیره را پرداخته و طبق ماده ۵۰ این قانون، از کارفرما مطالبه و وصول خواهد نمود.» مرخصی استعلاجی کارگران، در هر صورت، باید به تأیید پزشکان معتمد سازمان تأمین اجتماعی، برسد. طی مدت مرخصی استعلاجی، افراد تحت تکفل بیمه شده، مطابق قانون، از خدمات بهداشتی و درمانی برخوردار خواهند بود(دفترچه خدمات درمانی آن‌ها دارای اعتبار است).

بر اساس بند یک ماده ۶۲ قانون تأمین اجتماعی، غرامت دستمزد در مرخصی های استعلاجی ناشی از حادثه یا بیماری حرفه ای، از نخستین روز مرخصی قابل محاسبه و پرداخت است. در مواردی که بیماری ارتباطی به فعالیت های حرفه ای بیمه شده نداشته باشد، محاسبه و پرداخت غرامت دستمزد از روز چهارم مرخصی استعلاجی انجام می شود، مگر آن که فرد بیمه شده در بیمارستان بستری شده باشد.

طبق بند ۲ ماده ۶۲ قانون تأمین اجتماعی، «پرداخت غرامت دستمزد تا زمانی که بیمه شده به تشخیص سازمان تأمین خدمات درمانی قادر به کار نبوده و به موجب مقررات این قانون از کارافتاده شناخته نشده باشد، ادامه خواهد یافت.» بنابراین مرخصی استعلاجی بر خلاف مرخصی استحقاقی محدودیت ندارد و تا زمانی که وضعیت بیمه شده از «بیمار» به «از کار افتاده» تغییر نکرده باشد، همچنان ادامه خواهد داشت.

میزان غرامت دستمزد پرداختی به بیمه شدگانی که مرخصی استعلاجی دارند، در صورت داشتن همسر یا فرزند یا پدر و مادری که تحت تکفل آن ها باشد، سه چهارم آخرین دستمزد و در صورت نداشتن افراد تحت تکفل، معادل دو سوم آخرین دستمزد دریافتی است. با این حال، اگر بیمه شده فاقد افراد تحت تکفل، به هزینه سازمان تأمین اجتماعی، در بیمارستان بستری شود، میزان غرامت دستمزد نصف آخرین دستمزد دریافتی وی خواهد بود. در محاسبه آخرین دستمزد دریافتی بیمه شده، لیست های بیمه و حق بیمه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی ملاک است و فرد نمی تواند به استناد لیست یا فیش حقوقی خود مبلغ بیشتری را مطالبه کند. ( منبع:خراسان )