گذرنامهها انواع مختلفی دارند اما در تمام کشورها دستکم سه نوع گذرنامه وجود دارد. در ایران هم این سهنوع استاندارد برای گذرنامه در نظر گرفته شده که عبارتند از: گذرنامه سیاسی (Diplomatic passport)، گذرنامه خدمت (Service passport) و گذرنامه عادی (Ordinary passport).
مدت اعتبار گذرنامه سیاسی و خدمت یکسال است مگر در مورد ماموران ثابت دولت در نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور که اعتبار گذرنامه آنها تا خاتمه مدت ماموریتشان خواهد بود. تمدید مدت گذرنامههای سیاسی و خدمت طبق مقررات این قانون با موافقت وزارت امور خارجه در مرکز توسط اداره گذرنامه و روادید و درخارج از کشور توسط نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران انجام میشود و کلیه دارندگان گذرنامههای سیاسی و خدمت در موقع ورود به کشور باید گذرنامه خودشان را به وزارت امور خارجه تحویل دهند.
بیشتر بخوانید: هزینه صدور و تمدید پاسپورت در خارج از کشور
گذرنامه سیاسی
این نوع گذرنامه که در پاسپورت با عنوان Type DP یا Type D مشخص میشود برای افراد زیر صادر میشود:
۱ – رهبری
۲ – رییسجمهوری
۳ – رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، رییس مجلس شورای اسلامی، رییس قوه قضاییه، معاون اول رییسجمهوری، اعضای شورای نگهبان، تولیتآستان قدس رضوی، وزراء دولت جمهوری اسلامی ایران و معاونان رییس جمهوری.
۴ – نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضای شورای عالی امنیت ملی، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری واعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی.
۵ – رییس دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور، رییس دیوان عدالت اداری، رییس و دادستان دیوان محاسبات، معاونان رییس قوه قضاییه، رییس سازمان بازرسی کل کشور، رییس دفتر مقام معظم رهبری، رییس کل بانک مرکزی و رییس سازمان صدا.
۶ – رییس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رییس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و جانشینان، فرماندهان نیروهای سهگانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران، فرماندهان حفاظت اطلاعات نیروهای یاد شده.
۷ – نمایندگان مستقیم مقام معظم رهبری، نمایندگان ویژه رییسجمهوری یا معاون اول رییسجمهوری، نمایندگان ویژه هیأت وزیران برای ماموریتهای خاص و روسای دفاتر روسای قوای سهگانه و مجمع تشخیص مصلحتنظام.
۸ – روسای بنیاد مستضعفان، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد شهید انقلاب اسلامی، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، کمیته ملیالمپیک جمهوری اسلامی ایران و استانداران کشور و شهردار تهران.
۹ – روسای جمهور سابق، نخستوزیران سابق، معاونان اول سابق رییس جمهوری، روسای سابق مجلس شورای اسلامی، روسای سابق قوه قضاییه، اعضای سابق شورای عالی قضایی با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه.
۱۰- مشاوران و معاونان مقام معظم رهبری، معاونان و مشاوران رییس جمهوری، معاونان معاون اول رییسجمهوری، دبیر شورای عالی امنیت ملی و روسا و دبیران کمیتههای این شورا، معاونان وزراء، روسای دفاتر تخصصی تحت سرپرستی بلافصل رییسجمهوری.
۱۱ – شخصیتهای عالیمقام علمی، دینی، فرهنگی و روسای فرهنگستانها با موافقت رییس جمهوری.
۱۲ – روسای دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور و سایر مقامات مندرج در جزء ۵ و اعضای شورای عالی قضایی، وزراء و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان و معاونان ریاستجمهوری و رییس قوه قضاییه که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عهدهدار این مناصب بودهاند و روسای سابق نمایندگیهای سیاسی و کنسولی و بینالمللی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور.
۱۳ – سفرا، مدیران کل و معاونانشان و روسای ادارات وزارت امور خارجه، ماموران ثابت سیاسی و کنسولی.
۱۴ – ماموران رمز و مخابرات و کسانی که به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران مقامی را در موسسات و نهادهای بینالمللی عهدهدار میشوند، پیکهای سیاسی و کسانی که به ماموریت موقت سیاسی و کنسولی اعزام میشوند با موافقت وزیر امور خارجه.
۱۵ – رییس، معاونان و مدیران کل منطقهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزنان و وابستگان فرهنگی که در پوشش کادر وزارت امور خارجه به خارج از کشور اعزام میشوند.
۱۶ – مدیران کل مدارس خارج از کشور و دفتر همکاریهای علمی و بینالمللی و سرپرستیهای مدارس خارج از کشور به پیشنهاد وزیر آموزش وپرورش
بیشتر بخوانید: قانون درباره افراد فاقد گذرنامه خواهان بازگشت به کشور چه می گوید؟
گذرنامه خدمت
این گذرنامه که با عنوان Type S قابل تمایز است بنابر قانون گذرنامه برای این افراد صادر میشود:
۱ – اشخاصی که بهعنوان همراه با رهبری یا یکی از اعضای شورای رهبری به خارج از کشور مسافرت میکنند.
۲ – اشخاصی که بهعنوان همراه در ارتباط با ماموریت با ریاستجمهوری یا معاون اول رییسجمهوری به خارج از کشور مسافرت میکنند.
۳ – اشخاصی که به موجب تصویبنامه هیأت وزیران برای انجام ماموریت به خارج از کشور اعزام میشوند با معرفی دفتر هیأت دولت.
۴ – کارمندان وزارتخانهها و سازمانها و ارگانهای وابسته به دولت و ارگانهای نظامی که به خارج از کشور اعزام میشوند با معرفی وزیر مربوطه و ذکرعلت مأموریت.
۵ – ماموران اداری و فنی وزارت امور خارجه و همسران آنها با موافقت وزیر امور خارجه.
گذرنامه عادی
این گذرنامه که تقریباً شامل اکثریت مردم میشود با عنوان Type P قابل تمایز است، حق تمام شهروندان عادی کشور است به جزء موارد خاصی که عبارتند از:
۱ – کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند.
۲ – کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی یا ولگردی یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری یا به عناوین دیگر دارای سوء شهرت باشند.
۳ – کسانی که مسافرت آنها به خارج کشور به تشخیص مقامات قضایی مخالف مصالح جمهوری اسلامی ایران باشد.
سوالات متداول
گذرنامه ایرانی در سه نوع و دسته صادر می شود.
این گذرنامه که تقریباً شامل اکثریت مردم میشود با عنوان Type P قابل تمایز است، حق تمام شهروندان عادی کشور است.