برابر ماده ۹۹۷ قانون مدنی:
هر کس باید دارای نام خانوادگی باشد.
بموجب ماده ۴۰ قانون ثبت احوال تغییر نام خانوادگی اشخاص منحصرا” با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود.
برابر ماده ۴۱ قانون ثبت احوال:
- نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر میباشد.
- دارنده حق تقدم نام خانوادگی کسی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی بنام او ثبت و مختص او شناخته شده باشد.
- حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل میشود، دارنده حق تقدم نام خانوادگی یا وارث قانونی اومیتوانند اجازه استفاده از نام خانوادگی خود را به اشخاص دیگر مشروط به آنکه محل صدور شناسنامه آنان یکی باشد بدهند.
اشخاص میتوانند در موارد ذیل درخواست تغییر نام خانوادگی نمایند:
۱- نام خانوادگی بیش از دو کلمه و یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند و یا بطور مطلق یا مضاف نام محل باشد. مانند: دو اصل تهرانی، علی نژاد مطلق، عدنان تکان تپه تهرانی، آحسینیپور، طباطبائی ط.
۲- نام خانوادگی از واژههای مستهجن و ناپسند ترکیب شده باشد. مانند: گداپور، پدر سوخته، لش.
۳- نام خانوادگی از واژههای خارجی باشد. مانند: علی اف برای ایرانیان غیر مهاجر یا آراکلیان برای مسلمانان.
۴- نام خانوادگیهای مذموم که مغایر ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد.
۵- اسامی محل بطور مطلق و مضاف. : مانند کرجی، افخمی تبریزی.
تبصره۱: حذف نام محل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام خواهد شد. مانند حسینی شیرازی به حسینی یا اکبری علی آبادی به اکبری.
تبصره ۲: حذف نام ایلات و عشایر و حِرف و مشاغل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات دارنده حق تقدم نیز انجام خواهد شد مانند: کوراوند به رسولی و محمدی نقاش به محمدی
۶- واژه هائی که از القاب و اسامی مربوط به عناوین علمی اعم از درجات و مؤسسات علمی مانند دکتر، دانشگاه و یا مناصب دولتی از لشکری و کشوری بصورت مطلق باشد مانند: سرهنگ، شهردار.
۷- استفاده از نام خانوادگی همسر برای زوجه تا زمانی که در قید زوجیت میباشد با ارائه اجازه نامه از شوهر بدون رعایت حق تقدم بلامانع است.
در صورت وقوع طلاق با اعتراض زوج سند سجلی و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اولیه برگشت داده میشود.
پس از فوت همسر تا زمانیکه زوجه شوهر دیگری اختیار نکرده باشد کماکان میتواند از نام خانوادگی همسر متوفایش استفاده نماید یا به نام خانوادگی اولیه خود برگردد.
۸- در صورتیکه نام خانوادگی پدری تغییر یابد، تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتر از ۱۸ سال با درخواست کتبی پدر و تغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر ممکن خواهد بود.
۹- هرگاه پدری نام خانوادگی خود را تغییر و فوت نماید هر یک از فرزندان متوفی میتوانند برابر تبصره ماده ۴۱ قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی پدر تغییر دهند.
هر یک از اشخاص زیر که دارای نام خانوادگی قابل تغییر باشند میتوانند با مراجعه به نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و یا ادارات ثبت احوال سراسر کشور نسبت به درخواست تغییر نام خانوادگی اقدام نمایند.
۱ – اشخاص ۱۸ سال به بالا.
۲ – اشخاص کمتر از ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند.
۳ – پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال در صورتیکه نام خانوادگی پدر تغییر کرده باشد.
۴ – قیم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
مدارک مورد نیاز:
۱ – تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی (فرم شماره ۷).
۲ – ارائه اصل شناسنامه و دو برگ تصویر از کلیه صفحات.
۳- ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از پدر یا جد پدری برای فرزندان کبیر که بخواهند از نام خانوادگی هر یک از آنها استفاده نمایند.
۴- ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از دارنده حق تقدم نام خانوادگی مورد درخواست.
تبصره: «تنظیم اجازه نامههای مذکور در ادارات ثبت احوال نیز میسّر است.»
۵- بانوانی که میخواهند از نام خانوادگی همسر خود استفاده نمایند مدارک ذیل را میبایست ارائه نمایند:
- تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی.
- اصل و تصویر شناسنامه متقاضی.
- اجازه نامه شوهر.
- اصل و تصویر کلیه صفحات شناسنامه شوهر و قباله نکاحیه.
نحوه مراجعه:
۱ – برای تغییر نام خانوادگی کلیه نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و یا ادارات ثبت احوال سراسر کشور آمادگی دریافت مدارک یاد شده را در ساعات و ایام اداری دارند. تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی در غیر از محل صدور شناسنامه بلامانع است که در این گونه موارد پس از پذیرش درخواست و ارسال آن به اداره ذیربط (محل صدور شناسنامه) اقدام لازم معمول و نتیجه جهت اطلاع متقاضی به اداره ارسال کننده اعلام خواهد شد.
۲ – نظر به اینکه درخواست تغییر نام خانوادگی میبایست به تصویب سازمان ثبت احوال برسد لذا تغییر نام خانوادگی موکول به تصویب سازمان خواهد بود.
۳ – پس از موافقت با تغییر نام خانوادگی بشرح ذیل اقدام خواهد شد.
۴ – ابلاغ موافقت با تغییر نام خانوادگی به متقاضی توسط نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران و یا ادارات ثبت احوال سراسر کشور محل مراجعه متقاضی.
۵ – درخواست کتبی اجرای تغییر نام خانوادگی در اسناد سجلی توسط متقاضی و اقدام به تعویض شناسنامه.
۶ – پرداخت هزینه طبق تعرفه جاری.
توصیههای ضروری:
برگشت به نام خانوادگی اولیه امکانپذیر نیست در هنگام انتخاب نام خانوادگی جدید دقت لازم را مبذول نمایید.
اگر آنلاین مدارک وکالتنامه انجام. دهم چند روزه امرا ارسال میفرمایید واکر مدارک -را شخصا بدفتر بیاورم هانروز کارم انجام میشود البته با.وقت قبلی؟