معنی لغات حقوقی ( ص )

معنی لغات حقوقی ( ص )

صاحبان حرف و مشاغل آزاد :
به کلیه اشخاصی اطلاق می‌شود که از نظر مقررات و قوانین خویش‌فرما باشند. (بند ۵ ماده ۱ از قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوب ۳/۸/۱۳۷۳)

صاحبان فرض :
صاحبان فرض اشخاصی هستند که سهم آنان از ترکه معین است و صاحبان قرابت کسانی هستند که سهم آن‌ها معین نیست. (ماده ۸۹۴ قانون مدنی)

صاحبان قرابت :
صاحبان فرض اشخاصی هستند که سهم آنان از ترکه معین است و صاحبان قرابت کسانی هستند که سهم آن‌ها معین نیست. (ماده ۸۹۴ قانون مدنی)

صاحبان حرفه :
کسی که با کمک نیروی کار شخصی و سرمایه و وسایل خود اقدام به تولید کالا به منظور فروش یا عرضه خدمت معین برای کسب درآمد می‌کند. (بند ۸ ماده ۱ قانون شرکت‌‌های تعاونی مصوب ۱۶/۳/۱۳۵۰).
صاحب شغل آزاد :
کسی که بدون وسایل و یا با وسایل لازم، خدمت یا خدماتی را عرضه و بدین وسیله کسب درآمد می‌کند. (بند ۱۰ ماده ۱ قانون شرکت‌های تعاونی مصوب ۱۶/۳/۱۳۵۰)

صاحب کالا :
صاحب کالا از نظر گمرک در مورد کالای بازرگانی کسی است که نسخ اصلی اسناد خرید یا حمل به نام او صادر و از طرف بانک مهر شده و حواله ترخیص نیز به نام او باشد یا اسناد مهر شده مزبور به نام وی ظهرنویسی و صحت امضاء واگذارنده از طریق مقام صلاحیتدار گواهی شده باشد. (تبصره ۱ ماده ۱۴ از قانون امور گمرکی مصوب ۳۰/۳/۱۳۵۰)

صاحب نسق :
افرادی که بر اثر اجرای قوانین ارضی مربوط به قبل از انقلاب، زمین به آن‌ها واگذار شده است. (بند ۱۲ آیین‌نامه اجرایی قانون واگذاری زمین‌های دایر و بایر که بعد از انقلاب به صورت کشت موقت در اختیار کشاورزان قرار گرفته است مصوب ۸/۸/۱۳۶۵ مصوب ۲۹/۱۱/۱۳۶۵ هیأت وزیران)

صادرات قطعی :
صادرات قطعی کشور عبارت از کالایی است که به منظور فروش یا مصرف در کشورهای خارج از ایران به خارج فرستاده می‌شود. (ماده ۲۰۷ آیین‌نامه اجرایی قانون امور گمرکی مصوب ۲۰/۱/۱۳۵۱)

صادر کننده نمونه :
صادر کننده نمونه شخصیت حقیقی یا حقوقی است که دارای شرایط زیر باشد:
الف) ارزش صادرات کالا‌های او در یک دوره مالی (از آغاز فروردین ماه تا اسفند ماه سال قبل از انتخاب) در مقایسه با سایر اشخاص یا شرکت‌هایی که کالاهای مشابه را صادر می‌کنند در بالاترین سطح باشد. ب) صادر کننده از حسن شهرت برخوردار بوده و گزارشی مبنی بر خلف وعده یا عدم ایفای تعهد از جانب وی از خریداران، طرف‌های تجاری، گمرک جمهوری اسلامی ایران، شبکه بانکی، نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور یا سایر منابع موثق دریافت نشده باشد.) کالاهای صادراتی شخص حقیقی یا حقوقی که به عنوان صادر کننده نمونه انتخاب می‌شود (با در نظر گرفتن بسته‌بندی این کالاها) در مقایسه با رقبا از کیفیت بالاتری برخوردار باشد. (ماده ۲ آیین‌نامه تشویق صادر کنندگان نمونه مصوب ۸/۷/۱۳۷۷ هیأت وزیران)

صلاحیت دفاتر اسناد رسمی :
دفترخانه‌ها از نظر صلاحیت به سه درجه تقسیم می‌شوند:
۱- دفترخانه درجه اول که به وسیله یک سردفتر درجه اول و یک یا چند دفتریار اداره می‌شود و اجازه تنظیم و ثبت همه گونه اسناد و معاملات را دارا است. ۲- دفترخانه درجه دوم که به وسیله یک سردفتر درجه دوم اداره می‌شود و اجازه تنظیم و ثبت اسناد و معاملات به هر مبلغی را دارا بوده و می‌تواند یک دفتریار داشته باشد. ۳- دفترخانه درجه سوم که به وسیله یک سردفتر درجه سوم اداره می‌شود و اجازه تنظیم و ثبت اسناد تا پنج هزار ریال را دارد. (ماده ۴ قانون دفتر اسناد رسمی مصوب ۱۵/۳/۱۳۱۶)

صلاحیت ذاتی :
رسیدگی نخستین به دعاوی، حسب مورد در صلاحیت دادگاه‌های عمومی و انقلاب است مگر در مواردی که قانون مرجع دیگری را تعیین کرده باشد. (ماده ۱۰ قانون آیین‌دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور مدنی) مصوب ۲۱/۱/۱۳۷۹)

صنایع اپتیک :
به کلیه فعالیت‌های تولیدی و خدمات مهندسی مربوط به قطعات وسایل و تجهیزاتی که تکنولوژی نور توأم با الکترونیک در آن‌ها به کار گرفته شده است اطلاق می‌شود. (ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۹۶ قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۶ هیأت وزیران)

صنایع اتوماسیون :
صنایعی است که ابزار و تجهیزات خود کنترلی یا اتوماسیون یا قطعات مربوط به آن‌ها را تولید می‌کنند و نمونه بارز آن کامپیوتر و لوازم مربوط است. (ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۹۶ قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۶ هیأت وزیران)

صنایع الکترونیک :
به صنایع الکترونیکی، مخابرات، اتوماسیون و اپتیک اطلاق می‌شود. (ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۹۶ قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۶ هیأت وزیران)

صنایع پایین‌دستی :
صنایع پایین‌دستی، عبارت است از صنایعی‌که در‌آن فراورده‌های نهایی پتروشیمی (طبق مفاد ماده یک) طی یک یا چند مرحله به محصولات مصرفی تبدیل می‌شود. (ماده ۲ آیین‌نامه نحوه هماهنگی و تفکیک وظایف وزارت صنایع و وزارت نفت در ارتباط با پتروشیمی مصوب ۲۴/۱/۱۳۶۷ هیأت وزیران)

صنایع پتروشیمی :
صنایع پتروشیمی عبارت است از صنایع تولید‌کننده کلیه فراورده‌های شیمیایی تا مرحله پایین دستی که از نفت (طبق تعریف قانون نفت) به عنوان خوراک استفاده می‌نمایند. فراورده‌هایی از قبیل – پلیمرهای مصنوعی مانند پلاستیک‌ها و لاستیک‌های مصنوعی – کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات – مواد اولیه اصلی پودرهای شوینده و مواد اولیه اصلی الیاف مصنوعی – سایر مواد شیمیایی و حلال‌های منطبق با تعریف فوق‌فراورده‌های پتروشیمی محسوب می‌شوند. (ماده ۱ آیین‌نامه نحوه هماهنگی و تفکیک وظایف وزارت صنایع و وزارت نفت در ارتباط با پتروشیمی مصوب ۲۴/۱/۱۳۶۷ هیأتی وزیران)

صنایع روستایی :
منظور از صنایع روستایی در این آیین‌نامه، صنایع تبدیلی اولیه کشاورزی و صنایع کوچک است که در روستاها ایجاد می‌گردد. (ماده ۱ آیین‌نامه هماهنگی و تفکیک وظایف وزارتخانه‌های صنایع و جهاد سازندگی مصوب ۲۷/۶/۱۳۶۴ هیأت وزیران)

صنایع فصلی :
صنایع فصلی عبارت از صنایع است که در دوره بهره‌برداری محدودی در سال دارد مانند کارخانجات پنبه قند و امثال آن‌ها (از ماده ۲ قانون اجازه اجرای گزارش کمیسیون پیشه و هنر و بازرگانی مربوط به کارگران و کارفرمایان مصوب ۱۷/۳/۱۳۲۸)

صنایع کوچک :
صنایع کوچک صنایعی است که به وسیله وزارت اقتصاد مشخص و اعلام می‌شود. (از بند ۱ ماده واحده اصلاح بعضی از مواد و الحاق تبصره‌های جدید به قانون شرکت‌های تعاونی مصوب ۵/۱۲/۱۳۵۰)

صنایع مخابراتی :
صنایعی است که با استفاده از دستگاه‌ها، آلمان‌ها و قطعات الکترونیکی لوازم و تجهیزات مورد استفاده در مخابرات را تولید و عرضه می‌نماید. (ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۹۶ قانون برنامه پنج ساله دوم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۲۸/۲/۱۳۷۶ هیأت وزیران)

صندوق اداره تصفیه :
اداره تصفیه دارای دو صندوق است- صندوق (الف) و صندوق (ب) (ماده ۵۱ قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی مصوب ۲۴/۴/۱۳۱۸)

صندوق پس‌انداز ملی :
برای رایج کردن پس‌انداز و تشویق پس‌اندازکنندگان صندوقی به نام صندوق پس‌انداز ملی تأسیس می‌شود. (ماده۱ قانون ایجاد صندوق پس‌انداز ملی مصوب ۱۸/۲/۱۳۱۸)

صندوق توسعه کشاورزی ایران :
صندوق توسعه کشاورزی ایران که در این اساسنامه صندوق نامیده می‌شود طبق قانون شرکت سهامی است و به موجب قوانین مربوط به تأسیس صندوق توسعه کشاورزی ایران مصوب سال‌های ۱۳۴۵ و ۱۳۴۷ و این اساسنامه به صورت بازرگانی اداره می‌شود و در مواردی که در قوانین مذکور و این اساسنامه پیش‌بینی لازم نشده باشد تابع قانون بانکی و پولی کشور و قانون تجارت خواهد بود. (ماده ۱ اساسنامه صندوق توسعه کشاورزی ایران مصوب ۱۴/۸/۱۳۵۱)

صندوق غیردولتی توسعه صادرات :
صندوق غیردولتی توسعه صادرات که از این پس صندوق نامیده خواهد شد به مؤسسه‌ای اطلاق می‌شود که توسط تشکل‌های صادراتی وابسته به اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون یا مجامع امور صنفی (اتحادیه‌ها، انجمن‌ها، سندیکاهای صادراتی) و نظایر آن‌ها به یکی از اشکال مذکور در قانون تجارت یا قانون تعاون (حسب مورد) با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی یا تعاونی منحصراً برای کمک به توسعه صادرات کالاها یا خدمات اعضای تشکل‌های صادراتی ذی‌ربط طبق اساسنامه‌ای که به تصویب مجمع عمومی صندوق می‌رسد تأسیس شود. (ماده ۲ آیین‌نامه تأسیس صندوق‌های غیردولتی توسعه صادرات و نحوه حمایت از آن‌ها مصوب ۲/۲/۱۳۸۰ هیأت وزیران)

صنعتگران دستمزد بگیر :
کسبه و صنعتگران دستمزدبگیر کسانی هستند که کالا را منحصراً به مصرف‌کننده بفروشند یا دستمزد دریافت دارند و نام آنان در تبصره یک این ماده ذکر شده است … (از ماده ۵ قانون مالیات بردرآمد و املاک مزروعی و مستغلات و حق غیر مصوب ۱۶/۱/۱۳۳۵)

صنف :
صنف، آن گروه از اشخاص صنفی اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی و مشارکت‌های مدنی که طبیعت فعالیت آنان از یک نوع می‌باشد تشکیل یک صنف را می‌دهند. (ماده ۲ (۴ اصلاحی) قانون اصلاح قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/۴/۱۳۵۹ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران مصوب ۳۱/۲/۱۳۶۸)

صنوف توزیعی :
آن دسته از صنوفی که صرفاً نسبت به عرضه کالا از محل واردات یا تولیدات داخلی اقدام می‌نمایند بدون آن که در تولید کالا یا تغییر دادن کیفیت آن نقش داشته باشند صنف توزیع نامیده می‌شود. (ماده ۸ قانون ایجاد تسهیلات لازم جهت صدور پروانه کسب برای جانبازان، اسرای آزاد شده و خانواده محترم شهدا و مفقودین و اصلاح موادی از قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/۱۲/۱۳۶۸)

صنوف‌تولیدی :
آن دسته از صنوفی‌که فعالیت و خلاقیت‌های آن‌ها منجر به تغییر فیزیکی یا شیمیایی مواد گشته و منحصراً تولیدات خود را مستقیم یا غیرمستقیم در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهند صنف تولیدی نامیده می‌شود. (ماده ۸ قانون ایجاد تسهیلات لازم جهت صدور پروانه کسب برای جانبازان اسرای آزاد شده و خانواده محترم شهدا و مفقودین و اصلاح موادی از قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/۱۲/۱۳۶۸)

صنوف خدمات فنی :
آن دسته از صنوفی که فعالیت آن منجر به رفع عیب و نقص یا مرمت و نگهداری کالا می‌گردد یا اشتغال به آن مستلزم داشتن صلاحیت فنی لازم است، صنف خدمات فنی نامیده می‌شود. (ماده ۸ قانون ایجاد تسهیلات لازم جهت صدور پروانه کسب برای جانبازان، اسرای آزاد شده و خانواده محترم شهدا و مفقودین و اصلاح موادی از قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/۱۲/۱۳۶۸)

صنوف خدماتی :
آن دسته از صنوفی که با فعالیت‌های خود قسمتی از نیازهای جامعه را تأمین نموده و این فعالیت در زمینه تبدیل مواد به فراورده‌یا خدمات فنی نباشد، صنف خدماتی نامیده می‌شود. (ماده ۸ قانون ایجاد تسهیلات لازم جهت صدور پروانه کسب برای جانبازان، اسرای آزاد شده و خانواده محترم شهدا و مفقودین و اصلاح موادی از قانون نظام صنفی مصوب ۱۳/۱۲/۱۳۶۸)
صید :
عملیاتی است که به منظور خارج کردن آبزیان از محیط زیست طبیعی آن‌ها صورت می‌گیرد. (بند ۸ ماده ۱ از آیین‌نامه اجرایی حفاظت و بهره‌برداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران مصوب (۵/۲/۱۳۷۸)