قرار اناطه در دیوان عدالت اداری چیست؟

در این مقاله به بررسی شرایط صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری و اقدامات شخص ذی نفع پس از صدور قرار اناطه خواهیم پرداخت .

قانون جدید دیوان عدالت اداری که در سال ۱۳۹۲ به تصویب رسید ، حاوی مسائل شکلی در خصوص نحوه رسیدگی به اعتراضات می باشد که یکی از مهم ترین قواعد مربوط به آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ، علاوه بر پیش بینی صدور دستور موقت در دیوان عدالت اداری ، صدور قراری تحت عنوان قرار اناطه می باشد که این قرار در مواردی صادر می شود که رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری موکول به اثبات امری باشد که در صلاحیت مرجع دیگری غیر از دیوان عدالت اداری است . به همین مناسبت ، در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی این سوال بپردازیم که قرار اناطه در دیوان عدالت اداری به چه معناست ، شرایط صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری چیست و اشخاص ذی نفع پس از صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری باید چه اقداماتی را انجام دهند . به همین مناسبت ابتدا به بررسی شرایط صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری پرداخته و سپس اقدامات شخص ذی نفع پس از صدور قرار اناطه را بررسی می کنیم .

شرایط صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری
در خصوص اینکه قرار اناطه به چه معناست ، گفتنی است که به طور کلی اناطه در حقوق به معنای منوط دانستن امری به دیگری و موکول کردن موضوعی به موضوع دیگر است و زمانی که می خواهیم قرار اناطه در جریان رسیدگی به یک دعوا در دادگاه را بررسی کنیم ، باید گفت که اگر رسیدگی به یک پرونده در دادگاه منوط و موکول به اثبات موضوع دیگری باشد که رسیدگی به آن موضوع در صلاحیت دادگاه دیگری باشد ، دادگاه رسیدگی کننده قرار اناطه صادر می کند . این مفهوم از قرار اناطه در امور حقوقی و در امور کیفری نیز مورد پیش بینی قانونگذار قرار گرفته است ؛ اما آنچه در این مبحث قصد داریم بررسی کنیم ، قرار اناطه ای است که در دیوان عدالت اداری صادر می شود . بر اساس ماده ۵۰ قانون دیوان عدالت اداری ، “هرگاه رسیدگی دیوان منوط به اثبات امری باشد که در صلاحیت مرجع دیگری است ، قرار اناطه صادر و مراتب به طرفین ابلاغ می‌شود . ذی‌ نفع باید ظرف یک ماه از تاریخ اخطاریه دیوان ، به مرجع صالح مراجعه و گواهی دفتر مرجع مزبور را مبنی بر طرح موضوع ، به دیوان تسلیم نماید . در غیر این صورت ، دیوان به رسیدگی خود ادامه می‌دهد و تصمیم مقتضی می‌ گیرد ” . لذا از جمله شرایط صدور قرار اناطه در دیوان عدالت اداری آن است که :

در رسیدگی به پرونده در دیوان عدالت اداری موضوعی وجود داشته باشد که اثبات آن موضوع در صلاحیت مرجع دیگری است که در این صورت ، دیوان قرار اناطه صادر کرده و مراتب را به طرفین پرونده ابلاغ می کند .

اقدامات شخص ذی نفع پس از صدور قرار اناطه
همانگونه که در قسمت قبل اشاره شد ، در صورتی که اثبات موضوعی خارج از صلاحیت دیوان عدالت اداری باشد ، دیوان قرار اناطه صادر کرده و این قرار را به طرفین ابلاغ می کند ؛ اما اقدامات اشخاص ذی نفع پس از صدور قرار اناطه در دیوان به چه صورت است ؟ به عبارت دیگر ، زمانی که در دیوان قرار اناطه صادر شد طرفین چه تکلیفی دارند ؟

پاسخ به این سوال در قسمت انتهایی ماده ۵۰ قانون دیوان عدالت اداری آمده است که بر اساس آن ، ذی نفع پرونده ( یعنی کسی که اثبات موضوع و صدور حکم در آن پرونده به نفع وی است ) به مدت یک ماه پس از اینکه اخطاریه دیوان مبنی بر صدور قرار اناطه به وی ابلاغ شد ، فرصت دارد که به مرجع صالح مراجعه نموده و طرح دعوا نماید و پس از طرح دعوا رسید یا گواهی مبنی بر طرح موضوع به دادگاه صالح را به دیوان عدالت اداری ارائه کند .

علاوه بر این ، در این ماده برای عدم انجام این تکلیف ضمانت اجرایی نیز تعیین شده است که بر اساس این ماده اگر شخص در مرجع صالح طرح دعوا نکرده و یا گواهی آن را به دیوان عدالت اداری ارائه نکند ، دیوان بدون توجه به موضوع قرار اناطه رسیدگی کرده و با توجه به محتویات پرونده حکم صادر می کند که در این صورت ممکن است حقوق اشخاص ذی نفع تضییع گردد . بنابراین ، شخص ذی نفع بایستی ظرف مهلت یک ماهه به مرجع صالح مراجعه نموده و گواهی اقامه دعوا در آن مرجع را به دیوان عدالت اداری ارائه کند .