مهریه یک دین یا بدهی است که به محض وقوع عقد ازدواج، زن مالک آن میشود و مرد متعهد میشود که به موجب درخواست زن مهریه او را بپردازد.
بر اساس قانون ۱۰۸۲ قانون مدنی «به مجرد عقد زن مالک مهریه میشود و می تواند هر تصرفی که بخواهد در آن بنماید».
معمولا زنان فکر میکنند که مهریه خود را فقط در زمان طلاق می توانند مطالبه کنند ولی این باور صحیح نیست و باید بدانند که مهریه حقی است که در هر زمان حتی در زمان زندگی مشترک و یا بعد از فوت همسر نیز درخواست گردد.
پس حقوق زن بعد از فوت شوهر از بین نمی رود. پس زن بعد از فوت همسرش نیز میتواند مهریه خود را مطالبه و دریافت نماید.
مهریه زن بعد از مرگ همسرش
همانطور که گفتیم زن در زمان وقوع عقد مالک مهریه میشود و مهریه زن دینی است که بر گردن مرد قرار میگیرد بعضی افراد تصور می کنند اگر مرد فوت کند بعد از آن زن نمی تواند مهریه اش را دریافت کند اما این برداشت اشتباه است زیرا مهریه زن جزو بدهی های شوهرش است و بعد از فوت او نیز به همان صورت بدهی باقی می ماند و بر طبق قانون مدنی بعد از فوت شوهر در صورتی که اموالی از مرد باقی مانده باشد مهریه زن باید از اموالش پرداخت شود.
طبق قانون مدنی زمانی که فردی فوت کند ابتدا بدهی ها و دیونش پرداخت می شود و بعد از آن اگر چیزی باقی ماند، طبق قواعد ارث در بین ورثه اش تقسیم میشود
تکلیف مهریه بعد از فوت مرد
اگر مردی بمیرد و تا قبل از زمان فوتش مهریه همسرش را نپرداخته باشد، بعد از مرگ نیز همسرش میتواند مهریه خود را مطالبه و دریافت کند.
نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که مهریه زن؛ از ارثی که به وی تعلق میگیرد جداست و هرکدام جای خود را دارند،
یعنی در صورت مرگ مرد، زن؛ هم میتواند مهریه اش را دریافت کند و هم سهم الارث خود را از اموال شوهرش بگیرد.
نحوه محاسبه مهریه زن از شوهر فوت شده
همچنین لازم است بدانیم که طبق قانون جمهوری اسلامی و شرع مقدس اسلامی، مهریه زن، دین ممتاز محسوب میشود
یعنی در صورت فوت شوهر مهریه نسبت به طلب سایر طلبکاران و همچنین سهم سایر ورثه؛ اولویت و ارجحیت دارد. به این معنا که برای همسر حق تقدم وجود دارد.
وقتی مهریه زن پرداخت شد؛ اگر از ماترک مرد چیزی باقی ماند به سایر طلبکاران پرداخت میشود یعنی اگر تمام ماترک مرد در قبال مهریه همسرش توقیف شود، بقیه طلبکاران نمی توانند طلب خود را وصول کنند.
علاوه بر این مهریه زن در مقابل سهم سایر ورثه از ماترک نیز مقدم می باشد و اگر مهریه زن برابر با بیشتر از ماترک شوهر باشد کل اموال مرد به زن اختصاص پیدا میکند و بقیه هیچ سهمی نمی برند.
مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و نحوه پرداخت مهریه
سوال دیگری که در اینجا مطرح میشود این است که زن چگونه می تواند مهریه خود را بعد از فوت همسرش دریافت کند؟ نحوه ی دریافت مهریه بعد از مرگ شوهر چگونه است؟
در این رابطه زن باید ابتدا با همراه داشتن گواهی حصر وراثت و اصل سند ازدواج و مدارک شناسایی خود به دفترخانه که در آن عقد ازدواجشان ثبت شده مراجعه کند
و از سرفتر آن دفترخانه درخواست صدور اجراییه کند .دفترخانه، اجراییه را تهیه میکند و بعد از آن به اداره ثبت میفرستد و اداره ثبت آنرا به ورثه متوفی ابلاغ میکند.
سوالات متداول
بله، استحقاق و درخواست دریافت مهریه تفاوتی در نوع ازدواج ندارد چه در زمان حیات چه در زمان وفات ندارد.
خیر، مهریه و ارث هر دو از مطالبات مالی زن از همسر فوت شده هستند و تعارضی با هم ندارند.