تصرف اراضی دولتی و شخصی از طرف اشخاص یا مراجعی که با استفاده از نفوذ و روابط خود در دستگاه های مختلف اداری و یا با شناخت خلا های قانونی به سواستفاده ملکی می پردازند را زمین خواری نامیده اند.
در قوانین موضوعه ما جرمی به نام زمین خواری نداریم منتها عموماً به عنوان تصرف عدوانی مطرح و اگر از مصادیق کلاهبرداری باشد مرتکب طبق قانون مجازات خواهد شد بارها و بارها در رسانه ها در مورد زمین خواری مطالبی می شنویم منتها هنوز قانونگذار در باب این امر قانونی وضع ننموده و این مساله نیاز به پیگیری دارد. در واقع می توان گفت؛ تصرف غیرقانونی اراضی شخصی و دولتی را تحت عنوان «تصرف عدوانی» جرم دانسته و برای آن مجازات تعیین کرده است. تغییر کاربری و تصرف اراضی دولتی در زبان عامه به زمین خواری معروف منتها در قانون تعریف مشخصی ندارد.
زمین خواری جرمی مرتبط با تصرف عدوانی
جرم تصرف عدوانی؛ استیلا و تسلط بر مال دیگری به صورت ناحق را گویند که در ماده۶۹۰ قانون مجازات اسلامی مندرج است، تصرف عدوانی جرمی مستمر است و عبارتست از؛ خارج شدن مال از ید مالک یا قائممقام قانونی او بدون رضای وی یا بدون مجوز قانونی، لذا راضی نبودن مالک یا نبود اذن قانونی او موجب تحقق عدوان است. بازگرداندن زمینهای غیرقانونی، جنگلها و مراتع که در حکم اموال متعلق به دولت است، موجب تحقق جرم تصرف عدوانی است. ماده ۳۰۸ قانون مدنی اشاره دارد که: «غصب استیلا بر حق غیر است به نحو عدوان. اثبات ید بر مال غیر بدون مجوز هم در حکم غصب است» همچنین ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی در تعریف تصرف عدوانی بیان میدارد: «ادعای متصرف سابق مبنی بر اینکه دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست مینماید.» بنابراین عدم رضای مالک یا عدم اذن قانونی او موجب عدوان میشود و مفهوم عدوان در ماده ۱۵۸ ق.آ.د.م. اعم از آن است که متصرف لاحق با قهر و غلبه توأم با خشونت یا بدون حضور متصرف سابق و ظاهراً مسالمت آمیز با آرامش مال غیرمنقول را متصرف شود. صرف عدم رضایت متصرف سابق و احراز آن کافی برای اقامه دعوی تصرف شناخته شده است.
عنصر قانونی جرم تصرف عدوانی (زمین خواری)
طبق ماده۶۹۰ قانون مجازات اسلامی؛ هر کس به وسیله صحنهسازی از قبیل پیکنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرتبندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگلها و مراتع ملی شده، کوهستانها، باغها، قلستانها، منابع آب، چشمه سارها انهار طبیعی و پارکهای ملی، تأسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و باید و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکتهای وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عامالمنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفیکردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم میشود.
تبصره ۱- رسیدگی به جرائم فوقالذکر خارج از نوبت به عمل میآید و مقام قضائی با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعی خواهد داد.
دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره ۲- درصورتیکه تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد، مدعی میتواند تقاضای خلعید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.»
عنصر روانی جرم تصرف عدوانی
علاوه بر قصد و اراده مرتکب در انجام عمل مجرمانه، قصد رسیدن به نتیجه حاصله از جرم نیز مدنظر مجرم باشد؛ بنابراین احراز سوءنیت مرتکب ضروری است. حال اگر کسی با ارتکاب عمل تجاوزکارانه به قصد اضرار به غیر قصد خارج کردن مال و یا ممانعت از اجرای حق و یا مزاحمت را داشته باشد در اینصورت عمل ارتکابی عمدی تلقی و مرتکب قابل مجازات است؛ ولی اگر استیلا بر مال دیگری به صورت ظاهری بوده و به قصد سلب استیلا از دیگران نباشد در این صورت عمل ارتکابی به علت فقدان رکن روانی محقق نمی شود.
شرایط وقوع تصرف عدوانی
ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی برای کسی که بهمنظور تصرف و یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری با صحنهسازی در املاک متعلق به دولت و نهادهای دولتی و … به تهیه آثار تصرف مبادرت ورزد تعیین مجازات کرده و شرط تحقق بزه این است که رقبای مذکور، ملک دولت یا نهادها و اشخاص مذکور در آن ماده باشد. همچنین شرط تحقق بزه تصرف با قهر و غلبه موضوع ماده ۶۹۲ قانون مزبور این است که «ملک» دیگری به قهر و غلبه تصرف شود و مستفاد از مواد مذکور این است که شاکی یا مدعی باید مالک ملک تصرف شده باشد؛ اما ماده ۶۹۱ که مربوط به دخل و قهر و غلبه به ملکی است که در تصرف دیگری است، اشاره به مالکیت ندارد و در «تصرف» دیگری بودن ملک را برای تحقق بزه و اعلام شکایت کافی میداند. باید توجه داشت که وفق ماده ۳۵ قانون مدنی تصرف بهعنوان مالکیت دلیل مالکیت است بنا به مراتب، در مورد مواد ۶۹۰ و ۶۹۲ قانون مجازات اسلامی، شاکی باید مالکیت خود بر اراضی مورد ادعا را ثابت کند و در خصوص ماده ۶۹۱ صرف احراز تصرف کافی است.
چگونه برای زمین خواری شکایت کنیم؟
همانگونه که ذکر شد برای زمین خواری مقررات تصرف عدوانی اعمال می شود و برای این جرم دادگاه کیفری ۲ صالح به رسیدگی است و در باب صلاحیت محلی، دادگاه محل وقوع جرم که همان محل وقوع ملک مورد تصرف عدوانی است از نظر محلی صالح است. برای اعلام این جرم نیاز به تنظیم شکواییه است و علاوه بر تنظیم شکواییه می توان شکایت شفاهی نیز اعلام کرد. در این باب ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری مقرر میدارد: «دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند. شکایت شفاهی در صورتمجلس قید و به امضاء یا اثر انگشت شاکی میرسد. هرگاه شاکی سواد نداشته باشد، مراتب در صورتمجلس قید و انطباق شکایت با مندرجات صورتمجلس تصدیق میشود.» وجود ایام تعطیل یا شب بودن مانع طرح شکایت نیست. طبق بندهای ۴ و ۱۷ ماده ۳ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین شاکی باید از بابت شکایت خود و تصدیق اوراق پیوستی شکوائیه، هزینه پرداخت نماید که به صورت الحاق تمبر «۵۰٫۰۰۰ ریال» و «۵۰۰۰ ریال» میباشد که با مراجعه به واحد تمبر دادسرای صالحه، این هزینه را پرداخت میکند.
منبع: سایت سنا – نویسنده بهزاد زینالی
سلام حق خوری مادرم بابت بعدفوت پدربزرگم به دست خاله ودایی ازکمک کارمندهای اداری درکرج شهریار فردوسیه به دادمان برسید ۰۹۹۲۳۸۳۲۹۶۷
چرا مردم را گذاشتین سر کار الان چند ساله کههر در زدم هیچ کس رسیدگی نکرد تازه بلاها سرم دادن تا سرحد مرگ و هرچی مال و غیره داشتم با پشتیبانی کارمندان دولت به غارت بردن ارثیه پدریم به مبلع صدها ملیارد بود و زمین خاری اقایان به پشتیبانی و همدستی
دادگستری شهریار مبلغ هزار ران ملیارد بوده خیلی قشنگ قانون را دور زده وسند سازی کردن و بنده حقیر هیچ گونه تامین جانی ندارم و هیچ وکیلی هم سالم نیست که پیگیری کند یا میترسد یا فقط دنبال پول و کلک می باشد و دنبال پول حرام میگردد ،این هم شود مملکت اسلامی واقعاً دشمنان اسلام اینها هستن و دست بردار هم نیستن من که حانم به لبم رسید و خانه نشین و افسرده و حقیر بعد نام شودم واقعاً اگر شما راست می گویید گفتهایم شفاف می باشد بسم لله