ماده ۳۳۸ قانون مدنی

بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم.

شرح ماده ۳۳۸ قانون مدنی دکتر ناصر کاتوزیان

۱- در بیع باید دو طرف طراضی کنند که یکی از دو عوض (عین) مبیع و دیگری ثمن و بهای آن باشد، مبادله بدون قید و امتیاز معاوضه است.
۲- در عرف داد و ستد مبادله مال به پول بیع است و کالا به کالا معاوضه، مگر این که خلاف آن احراز شود. رک. ع. م. ، ج۱، ش۶.
۳- واژه «عین» در تعریف ماده ۳۳۸ برای امتیاز بیع از اجاره است که تملیک منفعت به عوض معلوم تعرف می‌شود (ماده ۴۶۶ ق. م.) رک ع. م، ج ۱، ش۲۴
۴- در موردی که مالی به مدن طولانی در برابر اقساط معین در اختیار دیگری گذارده می‌شود و در پایان مدت و پرداخت اقساط خودبه خود به ملکیت متصرف در می‌آید، آنچه واقع شده بیع است. ولی، در فرضی که سبب انتقال به وجود نیامده است و نیاز به تراضی دوباره یا تصمیم یکی از دو طرف دارداجاره است. رک همان کتاب ش۷.
۵- اجاره به شرط تملیک خود یکی از عقود معین است که عرف تجارت شرایط آنرا معین می‌کند و از نظر تحلیلی اجاره است همراه با وعده بیع. همان کتاب ش ۷ و ۵۳ به بعد.
۶- در فرضی که ساختن کالایی سفارش داده می‌شود و مصالح آنرا صنعتگر و هنرمند تهیه می‌کند و مجموع را انتقال می‌دهد عقد تابع احکام بیع است، مگر اینکه ارزش مصالح در برابر کار چندان ناچیز باشد که اجاره خدمت غلبه کند. همان کتاب ش ۸ و (۱)
۷- وکالت صوری و به قصد بیع تابع احکام بیع است. دیون کشور، شعبه۵ ح ۲۲.۱۳۵۸/۳/۱۰ همان کتاب ش ۱۲ – ق ع ج ۳، ش ۶۲۹ به بعد.
۸- – در بیه مال کلی، تملیک به تسلیم مال یا تعیین مصداق کلی از سوی فروشنده تحقق می‌یابدف ولی تسلیم عمل حقوقی جداگانه نیست و تملیک اثر بیع است. رک عقود معین، ج ۱، ش ۱۶ تا ۱۸ – و برای دیدن نظر مخالف، دکتر سید حسن امانی، ج ۲، ص ۴۵۱ و ۴۸۸
۹- بیعی که ثمن آن صوری یا ناچیز (مانند یک سیر نبات یا قوطی کبریت) است، بیع نیست، و احتمال دارد به تفاوت موارد هبه یا صلح تلقی شود یا باطل. رک همان کتاب، ش ۲۰ تا ۲۲-
۱۰- دربراه بیع اموال غیر مادی (مانند سرقفلی، حق تالیف و اختراع، علامت تجاری و صنعتی) رک همان کتاب ش ۲۰۹ به بعد.
۱۱- در مورد فروش سهام شرکت‌ها رک همان کتاب ش ۲۱۰