ماده ۴ قانون مدنی

متن ماده چهار قانون مدنی:

اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ما قبل خود اثر ندارد مگر اینکه در قانون، مقررات خاصی نسبت به این موضوع اتخاذ شده باشد.

شرح و تفسیر ماده ۴ قانون مدنی:

• ماده ۴ حاوی دو قاعده است که گاه اجرای آن‌ها با هم تزاحم پیدا می‌کند از این قرار: ۱) آینده در حکومت قانون (جدید) است ۲) قانون بر گذشته خود حکومت ندارد.
• پدیده مربوط به گذشته است که پایان یافته شرایط تحقق با سر آن جمع آمده باشد و گرنه هر جا مانده باشد در حکومت قانون جدید قرار می‌گیرد و پس از آن جریان دارد و رو به کمال است مربوط به گذشته است.
• رعایت این قاعده برای دولت یا هر یک از وزیران در وضع تصویب نامه و آیین نامه اجباری است دادرس و می‌تواند از اجرای قواعد دولتی نسبت به گذشته خودداری کند.
• مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی باید به موجب قانونی باشد که قبل از وقوع جرم مقرر شده باشد و هیچ عمل یا ترک فعل را نمی‌توان به عنوان جرم به موجب قانون متأخر مجازات نمود. لیکن، اگر بعد از ارتکاب جرم قانونی وضع شود که مبتنی بر تخفیف یاعدم مجازات بوده و یا از جهات دیگر مساعدتر به حال مرتکب باشد نسبت به جرائم سابق بر وضع آن قانون تا صدور حکم قطعی موثر خواهد بود.
• اگر قانون سابقه پژوهش را برای متضرر از حکم بدوی تصویب کرده باشد قانون جدید درباره آن اثری ندارد.
• دادگاه نمی‌تواند به استناد قانون لاحق قراری را که در زمان سلطه قانون سابق صادر گردیده است فسخ کنند.
• در قوانین مربوط به آیین دادرسی یعنی قواعدی که برای احراز حق وضع و تدوین می‌شود، قانون جدید حاکم است.
• موضوع صلاحیت به گذشته عطف نمی‌شود.
• حکم باید مطابق قانون حاکم در زمان صدور آن قابل تجدید نظر باشد و به استناد قانونی که بعد از آن به تصویب می‌رسد نمی‌توان از حکم سابق تجدید نظر خواست.

آموزش و تدریس ماده ۴ قانون مدنی