الزام به تحویل و تسلیم مبیع در قانون

الزام به تحویل مبیع

مبیع همان مالی است که در عقد بیع یا همان خرید و فروش، مورد داد و ستد واقع می گردد و فروشنده را با بیع می نامند.

تحویل یا تسلیم مبیع نیز یعنی دادن مال مورد معامله به تصرف مشتری به گونه‌ای که خریدار بتواند هر نوع تصرفی که بخواهد انجام دهد و مانعی برای آن نباشد.

مال مورد معامله و امکان تسلیم آن( یعنی امکان تحویل به خریدار) از شروط اساسی برای صحت معامله است که فقدان آن در برخی موارد موجب بطلان بیع می گردد، لیکن در این مقاله به این موضوع خواهیم پرداخت که در صورتی که پس از عقد قرارداد با همان مبایعه نامه فروشنده از تحویل کالا به خریدار امتناع نماید چه باید کرد؟

چنانچه پس از عقد بایع از تسلیم مبیع امتناع نماید و مال مورد معامله موجود، و در دست فروشنده باشد خریدار می تواند با تهیه و تنظیم دادخواست با خواسته الزام فروشنده به تحویل کالا یا همان مال مورد معامله، از دادگاه صالح بخواهد و دادگاه پس از بررسی قرار داد و خصوصاً زمان تحویل مبیع در صورتی که برای تحویل زمانی مشخص نشده باشد یا زمان تحویل سپری شده باشد حکم به تحویل آن به خریدار صادر می نماید.

مطالبه خسارت عدم انجام تعهد

عدم امکان تحویل مبیع

اگر پس از عقد بیع مشخص شود که مال مورد معامله در دسترس فروشنده نبود و در واقع از زمان عقد امکان تسلیم آن به خریدار وجود نداشته عقد بیع باطل است و خریدار می تواند ثمن پرداختی به فروشنده را استرداد نماید.

ولی چنانچه مال مورد معامله در زمان عقد قابلیت تسلیم داشته، لیکن پس از قرارداد به سببی امکان تسلیم آن از بین رفته است و یا مال به واسطه عمل فروشنده و یا شخص دیگری تلف شده است در این صورت فرد مذکور ضامن مثل و یا قیمت مال میباشد یعنی باید مشابه مال مورد معامله را به خریدار تحویل دهد و در صورتی که مشابه آن وجود نداشته باشد قیمت روز آن را پرداخت کند.

بنابراین در صورت عدم امکان تحویل مبیع ممکن است عقد باطل و ثمن معامله به مشتری مسترد گردد و یا مثل یا قیمت آن به مشتری داده شود.

ضمانت اجرای تحویل مبیع چیست

در صورتی که پس از عقد بیع مال مورد معامله دردست بایع باشد و خریدار بخواهد آن را تحویل بگیرد اگر خریدار دسترسی به مال داشته باشد می‌تواند آن را تصرف نماید و برای تحویل گرفتن آن نیازی به اذن فروشنده ندارد.

بنابراین اگر شخصی مال را خریده باشد و به آن دسترسی داشته باشد برای تصرف در آن نیاز به فروشنده و یا مراجعه به محاکم نیست و خریدار حق دارد مبیع را تصرف کند.

اما در فرضی که خریدار دسترسی به مال ندارد و بایع نیز از تحویل آن امتناع می نماید چه ضمانت اجرایی برای آن وجود دارد؟ در اکثر قراردادها طرفین برای ایفای تعهدات قراردادی منجمله تحویل مبیع و خسارت عدم انجام تعهد تعیین می نماید که در این موارد فروشنده علاوه بر محکوم شدن به تحویل کالا به پرداخت این وجه التزام قراردادی نیز محکوم می گردد.

ولی در صورتی که در قرارداد وجه التزام برای تحویل تعیین نشده باشد و خریدار از طریق مراجعه به محاکم قضایی مبیع را تحویل بگیرد حق دارد کلیه خسارت های وارده به خود را که در نتیجه عدم تحویل متحمل شده است .

الزام به تحویل مبیع منقول و غیرمنقول چگونه است

در صورتی که مال مورد معامله منقول باشد( مال منقول مالی است که نقل و انتقال آن از محلی به محل دیگر ممکن است) و فروشنده از تحویل آن خودداری نماید خریدار پس از رجوع به دادگاه و تقدیم دادخواست با خواسته الزام به تحویل مبیع و طی تشریفات آن و صدور حکم در این خصوص می تواند به واسطه و اجرای احکام مال مورد نظر را از پایه تحویل بگیرد.

تحویل مبیع غیر منقول

تحویل مبیع غیر منقول یکی از اقسام دعاوی ملکی است که دارای مقررات خاص می باشد، در این دعوای حقوقی خریدار ملک، الزام فروشنده را به تسلیم آن می خواهد و با توجه به اینکه صدور حکم به تحویل مبیع فرع بر اثبات مالکیت خواهان است ابتدا دادگاه به مالکیت خواهان (خریدار) رسیدگی می‌نماید و در صورت اثبات مالکیت و انقضای مهلت فروشنده به تسلیم ملک به خریدار حکم به تحویل آن صادر می نماید.

البته در صورتی که قرارداد بین طرفین از نوع پیش فروش آپارتمان باشد رعایت ماده ۲۰ قانون پیش فروش آپارتمان ها ضرورت دارد و خریدار ابتدا باید از طریق داوری خواسته خویش را مطرح نماید و در صورتی که از آن طریق در فرصت قانونی رای داوری صادر نشود خریدار می تواند به دادگاه صالح که همان دادگاهی است که ملک در حوزه آن قرار دارد مراجعه نماید.

منبع: گروه وکلای یسنا

بیشتر بخوانید: حق حبس در دعوای الزام به تنظیم سند