وظایف دادسرای عمومی و انقلاب

کشف جرم، تعقیب متهم، انجام تحقیقات مقدماتی و اجرای احکام کیفری، وظایف دادسرای عمومی و انقلاب هستند. اقدام به کشف جرم و تعقیب متهم، می تواند با شکایت شاکی خصوصی یا گزارش ضابطین قضایی صورت پذیرد. چنانچه، پس از انجام تحقیقات مقدماتی و صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه کیفری ارسال شود، پس از صدور حکم قطعی، پرونده مجددا جهت اجرای حکم، به شعبه اجرای احکام کیفری دادسرا ارجاع می شود.

براساس قانون و با هدف رسیدگی هر چه بهتر به مسائل و دعاوی حقوقی و کیفری، نهادهای دادگستری و قضایی مختلفی، در کشور ما تشکیل شده است. وقتی جرمی اتفاق میفتد و شاکی خصوصی یا ضابطین قضایی، اقدام به شکایت یا گزارش آن جرم می کنند، در وهله اول، باید رسیدگی و تحقیقات مقدماتی، در خصوص وقوع آن جرم انجام گیرد.

دادسرای عمومی و انقلاب که در معیت دادگاه ها وجود دارد، از جمله مراجع قضایی بوده که سلسله مراتب مقامات مخصوص به خود را داشته و در حوزه رسیدگی به مسائل مربوط به جرم، فعالیت می کند. دادسراها، دارای شرح وظایف مخصوص به خود می باشند و نقشی بسیار اساسی و مهم، در کشف و رسیدگی به جرم گزارش شده را دارند.

از این رو، در این مقاله،به بررسی وظایف دادسرای عمومی و انقلابخواهیم پرداخت و خواهیم گفت که وظایف دادسرا چیست؛ سپس در خصوص مسائلی همچون، کشف جرم، تحقیقات مقدماتی، تعقیب متهم و اجرای احکام کیفری، توضیح میدهیم. چنانچه، پیرامون این موضوع سوالاتی دارید، همراه ما بمانید.

وظایف دادسرای عمومی و انقلاب
دادسراهای عمومی و انقلاب، از جمله نهادهای قضایی، با شرح وظایف و سلسله مراتب مقامات مخصوص به خود می باشند که در معیت دادگاه ها، تشکیل شده اند. دادستان که عالی ترین مقام، در سلسله مراتب مقامات قضایی در دادسرا بوده، ریاست این نهاد را بر عهده دارد و در راستای انجام هر چه بهتر وظایف دادسرای عمومی و انقلاب می کوشد. پاسخ به این پرسش که وظایف دادسرا چیست؟ در ماده ۳ قانون آیین دادرسی کیفری، پیش بینی شده است. به موجب این قانون، وظایف دادسرای عمومی و انقلاب، عبارتند از:

کشف جرم: پس از دریافت شکایت یا گزارش ضابطین، بازپرس، به دستور دادستان، اقدام به شروع تحقیقات مقدماتی جهت کشف جرم صورت گرفته می نماید.

تعقیب متهم: از جمله وظایف دادسرای عمومی و انقلاب، تعقیب متهم، پس از اطلاع از وقوع جرم است.

تحقیقات مقدماتی: از جمله وظایف دادسرای عمومی و انقلاب بوده و می تواند با شکایت شاکی خصوصی یا گزارش ضابطین قضایی آغاز شود.

اجرای احکام کیفری: اجرای احکام کیفری دادسرا، به اجرای احکام قطعی صادره از سوی دادگاه های کیفری می پردازد.

امور حسبیه: پاره ای از مسائل مربوط به امور حسبی، بر مبنای ضوابط قانونی، در صلاحیت دادسرا می باشند.

دادسراها، جهت انجام هرچه بهتر وظایف دادسرا، به تعداد لازم، معاون، بازپرس، دادیار و تشکیلات اداری خواهند داشت. پس از پاسخ به این پرسش که وظایف دادسرا چیست؟ در ادامه، به توضیح وظایف، خواهیم پرداخت.

حتما بخوانید: دادسرا چیست

کشف جرم
در قسمت قبل، به توضیح اجمالی، در خصوص وظایف دادسرای عمومی و انقلاب پرداختیم و گفتیم وظایف دادسرا چیست. همچنین، ذکر کردیم که جهت انجام هرچه بهتر این وظایف، دادسراها از تعداد کافی، مقامات اداری، دادیار، بازپرس و معاون، برخوردار می باشند. همانطور که اشاره شد، یکی از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب، کشف جرم است. به این دلیل، در این قسمت قصد داریم، در خصوص کشف جرم صحبت کنیم.

براساس قانون مجازات اسلامی، جرم، عبارت است از هرگونه فعل یا ترک فعلی که در قانون، برای آن، مجازات در نظر گرفته شده است. بعضی از جرایم، دارای جنبه عمومی بوده و حتی بدون شکایت شاکی خصوصی نیز قابل پیگیری هستند، در حالی که برخی دیگر از جرایم را صرفا با وجود شکایت شاکی خصوصی، می توان تعقیب و پیگیری کرد.

بعد از اینکه یک جرم، به هر نحو، به دادسرا اعلام شد، اولین وظیفه دادسرا، کشف جرم می باشد. کشف جرم، زیر نظر دادسرا و با استفاده از ضابطان دادگستری، مثل نیروهای بسیج، سپاه، ماموران کشف جرم در دادسرا و هم چنین نیروی انتظامی صورت می گیرد. کشف جرم، یعنی بررسی اینکه واقعا یک جرم رخ داده و به وقوع پیوسته است یا نه.

تعقیب متهم
در قسمت های قبل، به بررسی وظایف دادسرای عمومی و انقلاب پرداختیم، گفتیم وظایف دادسرا چیست و یکی از وظایف دادسرا که کشف جرم بود را توضیح دادیم. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص یکی دیگر از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب که تعقیب متهم است، صحبت کنیم. تعقیب متهم، وظیفه دیگر دادسرا است و بسته به اینکه جرم، قابل گذشت باشد یا خیر، حالات متفاوتی خواهد داشت که عبارتند از:

تعقیب متهم در جرایم قابل گذشت؛ در این گونه جرایم، تا شاکی وجود نداشته باشد، رسیدگی به جرم و پیدا کردن متهم آغاز نمی شود. مثلا در جرم توهین، تا زمانی که فرد بزه دیده از این جرم، شکایت نکند، جرم؛ پیگیری نخواهد شد.

تعقیب متهم در جرایم غیر قابل گذشت؛ در این جرایم، بر عکس جرایم قابل گذشت، حتی اگر شاکی خصوصی وجود نداشته باشد یا شاکی خصوصی رضایت بدهد، باز هم رسیدگی به جرم و پیدا کردن متهم، ادامه خواهد یافت. برای مثال، جرم قتل یا جرم تجاوز، از این حیث که دارای جنبه عمومی هستند، بدون شکایت بزه دیده نیز توسط دادستان، قابل تعقیب خواهند بود.

بیشتر بخوانید: مراحل رسیدگی به پرونده و جرم در دادسرا

تحقیقات مقدماتی
پس از صحبت در خصوص کشف جرم و تعقیب متهم که از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب هستند، در این قسمت، قصد داریم، در خصوص یکی دیگر از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب که تحقیقات مقدماتی است، توضیح دهیم و مراحل انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا را، با استفاده از قانون آیین دادرسی کیفری بررسی نماییم.

بعد از اینکه جرمی به دادسرا اعلام شد، وظیفه تحقیق کردن درباره چگونگی وقوع جرم، آغاز می شود. دادیار یا بازپرس، با دستور دادستان، می تواند شروع به تحقیقات مقدماتی، نسبت به جرم گزارش شده نمایند. تحقیق درباره جرم، یعنی بررسی تمام عواملی که در وقوع جرم تاثیر داشته است، اعم از جمع آوری دلایل و مدارک و همچنین حفظ مستندات مربوط به جرم.

پس از انجام تحقیقات مقدماتی، در صورتی که دلایل کافی، برای انتساب جرم به متهم، وجود داشته باشد، بازپرس یا دادیار، اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی و ارجاع آن به دادستان می نمایند تا دادستان، در صورت موافقت، کیفر خواست را صادر کند. پس از صدور کیفر خواست، پرونده، جهت رسیدگی و صدور حکم به دادگاه کیفری ارسال می شود. در صورت وجود عدم دلایل کافی در تحقیقات مقدماتی، قرار منع تعقیب، توسط بازپرس یا دادیار، صادر خواهد شد.

اجرای احکام کیفری
در قسمت پیش، در خصوص تحقیقات مقدماتی که یکی از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب بوده و دادیار یا بازپرس، مسئول انجام آن است، توضیح دادیم. همینطور گفتیم در صورتی که در تحقیقات مقدماتی، دلایل کافی، جهت انتساب جرم به متهم موجود باشد پس از صدور قرار جلب به دادرسی و کیفر خواست، پرونده به دادگاه کیفری، جهت رسیدگی و صدور حکم قطعی، ارجاع خواهد شد.

پس از رسیدگی به پرونده در دادگاه کیفری و صدور حکم قطعی محکومیت، پرونده، جهت اجرای حکم، به اجرای احکام کیفری دادسرا فرستاده می شود. مسئولیت اجرای احکام کیفری، با دادستان است و در برخی حوزه های قضایی، معاونت اجرای احکام کیفری، تشکیل شده و زیر نظر دادستان، اقدام به انجام این امر می کند.

لازم بذکر است، رسیدگی به برخی امور حسبیه، در برخی موارد که قانون گذار پیش بینی کرده است، در صلاحیت دادستان است. این امور، شامل مواردی مانند درخواست نصب و عزل قیم و ضم امین و ناظر، درخواست ادامه وضعیت حجر صغیر بالغ شده، درخواست تعیین امین برای جنین و اداره اموال او و سایر موارد مورد نظر قانون گذار می باشد.

سوالات متداول

۱- وظایف دادسرای عمومی و انقلاب چیست؟
دادسرای عمومی و انقلاب از جمله مهم ترین نهادهای قضایی کشور است که وظایف آن کشف جرم تعقیب متهم و سایر مواردی می باشد که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.

۲- در وظایف دادسرای عمومی و انقلاب تعقیب متهم به چه صورت است؟
تعقیب متهم که از وظایف دادسرای عمومی و انقلاب می باشد یا با شکایت شاکی خصوصی شروع می شود یا به وسیله گزارش ضابطین قضایی که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.

۳- کشف جرم در وظایف دادسرای عمومی و انقلاب به چه معنا است؟
کشف جرم که از جمله وظایف دادسرای عمومی و انقلاب می باشد به معنای بررسی این است که جرم گزارش شده به وقوع پیوسته یا خیر که جزئیات آن در متن مقاله ارائه شده است.