ابطال وکالت نامه محضری چیست؟
ابطال و فسخ وکالت نامه‌های صادره در داخل کشور که توسط دفاتر اسناد رسمی ثبت شده‌اند و یا حتی وکالت نامه‌های ثبت شده در خارج از کشور از موضوعات مهمی است که برای بسیاری مورد سئوال است. در این مقاله درباره ابطال انواع وکالت نامه و ابطال وکالت نامه محضری توضیحات لازم را ارائه می‌دهیم.
چه اسناد و وکالت نامه‌هایی قابل ابطال هستند؟
به طور کلی هیچ سندی پس از ثبت و صدور آن چه از طریق دفاتر اسناد رسمی (محضر) و چه سندهایی که از طریق وزارت امورخارجه ثبت و صادر می‌شوند امکان ابطال ندارند مگر در موارد بسیار استثنائی.
سندهای غیرقانونی محضری ابطال می‌شوند
باید به این نکته مهم توجه داشت که فقط اسنادی که از نظر دادگاه، مشکل خاصی داشته باشد باطل می‌شوند. این موضوع نیز دارای شرایط و ضوابط خاصی است. به عنوان مثال سندهای جعلی یا معاملات صوری در صورت اثبات در دادگاه سندش قابل ابطال است.
وکالت‌هایی با امکان عزل وکیل
در مورد وکالتنامه‌هایی که به اصطلاح، موکل (فردی که به شخص دیگری وکالت می‌دهد) در وکالتنامه، شرط بلاعزل بودن را نمی‌گذارد و وکیل قابل عزل باشد، هر زمانی که موکل بخواهد می‌تواند وکیل خود را عزل نماید. در فرهنگ عامیانه و غیرحقوقی به عزل وکیل، ابطال یا باطل کردن وکالت نامه هم می‌گویند. اصطلاح «ابطال وکالت نامه محضری» معمولا این اتفاق را شامل می‌شود.
اما درحقیقت وکالت نامه قبلی باطل نمی‌شود و فقط وکیل از تاریخ عزل، دیگر اقداماتش نافذ و قانونی نیست. اقدامات وکیل قبل از عزل قانونی بوده و وکالتش نافذ بوده است.
روش ابطال و فسخ وکالت‌های قابل عزل وکیل در محضر
زمانی که وکالت تنظیمی در دفتر اسناد رسمی (محضر)، وکالت قابل عزل باشد موکل می‌تواند به تنهایی در دفترخانه حاضر شود و با ارائه اصل وکالتنامه به سردفتر، نسبت به عزل وکیل اقدام نماید.
متعاقباً طی اخطاریه‌ای که از ناحیه سردفتر تنظیم می‌گردد به وکیل اعلام می‌گردد، مورد وکالت باطل و کأن لم یکن می‌گردد.
لذا اصل وکالتنامه به دفترخانه مسترد و از هر گونه اقدام دیگر در مورد مفاد وکالتنامه خودداری وگرنه مسؤولیت و عواقب آن، متوجه وی خواهد شد.
در بند ۴۸۷ از مجموعه بخشنامه‌های ثبتی نیز آمده: «هنگام عزل وکیل مربوط به وکالتنامههای قابل عزل، حضور موکل در دفترخانه ضروری است. بنابراین عزل وکیل با تلگرام و نظایر آن بی‌مورد است.
درصورتی که عزل وکیل ضمن عقد لازم از موکل سلب شده است با تلگرام نمی‌توان تغییری در سند وکالت صورت داد و وکالت تابع ماده ۶۷۹ ق. م. است. (منبع: سایت کانون سردفتران اسناد رسمی)
وکالتنامههای صادره در محضر
وکالت نامه‌هایی که در دفترخانه اسناد رسمی (محضر) تنظیم و صادر می‌شوند و پس از آن نیز در دفترخانه ابطال می‌شوند، در سیستم استعلام صحت اسناد رسمی سازمان ثبت اسناد، قابلیت استعلام دارند.
برای این کار کافی است شناسه سند بالای سند و در سمت راست و رمز تصدیق سمت چپ بالای سند را در سامانه وارد کنید و از جعلی نبودن سند و این که وکالتنامه توسط موکل باطل شده است یا خیر آگاه شوید.
بیشتر بخوانید: روش استعلام اصالت اسناد رسمی دفترخانه‌ها
وکالت نامه‌های صادره در سامانه میخک و تاک وزارت امورخارجه
در سامانه میخک (تاک) امکان ابطال وکالت نامه‌های صادره توسط ایرانیان خارج از کشور به صورت مستقیم وجود ندارد.
برای ابطال وکالت نامه‌های صادره توسط سامانه میخک (عزل وکیل) یا وکالت نامه‌هایی که آدرس وکیل کشور خارجی است ابتدا موکل توسط همان سامانه میخک به وکیل خود در ایران وکالت عزل وکیل می‌دهد.
وکیلی که می‌خواهد آن را باطل کند با مراجعه به دفترخانه‌هایی که معمولا این نوع وکالت نامه‌ها را باطل می‌کنند، وکالتنامه صادره در خارج از کشور را می‌تواند فسخ کند.
البته اگر یک ایرانی ساکن خارج از کشور زمانی که در ایران بوده و وکالتی در دفترخانه داده باشد و وکیل هم آدرس ایرانی داشته باشد معمولا دفاتر اسناد بیشتری هستند که این نوع وکالت نامه را باطل کنند.
اطلاع و اخطار به وکیل عزل شده توسط محضر
پس از عزل وکیل، دفترخانه اخطاریه‌ای به آدرس وکیل اول ارسال می‌کند که به وی اطلاع می‌دهد که دیگر در مورد وکالتش سمتی ندارد و نباید از وکالتش استفاده کند.
در صورتی که وکیل به این اخطاریه بی‌توجهی نماید و همچنان از آن وکالتنامه استفاده کند مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.
سوالات متداول
اصطلاحا زمانی که موکل وکیل خود را در دفترخانه عزل می‌کند به این اقدام ابطال وکالت نامه محضری می‌گویند.
شخص موکل می‌بایست به یک نفر در ایران وکالت بدهند که وکالت وی را باطل کند.